مدل سازی تغییرات کاربری اراضی شهرستان بهبهان با استفاده از تکنیک های سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی

مطالعه حاضر با هدف مدل سازی تغییرات کاربری اراضی شهرستان بهبهان با استفاده از مدل land change modeler انجام شده است. آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره landsat، سنجنده های etm+ (سال 1378) و oli (سال 1392) انجام گردید و تصاویر تهیه شده با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال، شاخص mnf و avi طبقه بندی گردیدند. نقشه نهایی کاربری اراضی در شش کلاس مناطق مسکونی، اراضی کشاورزی، آب، جنگل، مرتع و اراضی لخت تهیه و تغییرات رخ داده با استفاده از crosstab مشخص شد. مدل سازی پتانسیل انتقال با استفاده از دو روش رگرسیون لجستیک و شبکه عصبی صورت گرفت. با توجه به ارزیابی نتایج آشکارسازی تغییرات، زیر مدل های کشاورزی به مسکونی، مرتع به کشاورزی، اراضی لخت به مسکونی و اراضی لخت به کشاورزی، که تاثیرگذارترین تغییرات را نشان دادند، در نظر گرفته شد. سپس 6 متغیر، مدل رقومی ارتفاع، شیب، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از اراضی کشاورزی، فاصله از جاده و نقشهevidence likelihood برای مدل سازی اراضی تهیه شد. تخصیص تغییر به هر کاربری و پیش بینی با استفاده از مدل مارکوف و ca-markov محاسبه شد. نتایج مقایسه پس از طبقه بندی نشان داد در طی بازه زمانی 14 ساله (1378 تا 1392) بیشترین افزایش مساحت در کاربری کشاورزی (01/8036 هکتار) و بیشترین کاهش مساحت در کاربری مرتع (39/4560 هکتار) بوده است. با توجه به دو رویکرد متفاوت شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون لجستیک برای مدل سازی، نتایج نشان داد که پیش بینی صورت گرفته به روش رگرسیون لجستیک به واقعیت های زمینی نزدیکتر است و روند توسعه موجود را دنبال می کند. همچنین نقشه پیش بینی شده با روش ca-markov در مقایسه با پیش بینی صورت گرفته با استفاده از زنجیره مارکوف دارای دقت کمتری بوده و واقعیت های زمینی را دنبال نمی کند. بنابراین برای ایجاد سناریوی آینده در سال 1406 نقشه پیش بینی شده با مدل مارکوف و نقشه های پتانسیل کاربری روش رگرسیون لجستیک انتخاب شد. مقایسه مساحت های نقشه مدل سازی شده (سال 1406) با نقشه سال 1392 نشان می دهد که مناطق مسکونی از 3157 هکتار در سال 1392 به 4180 هکتار و اراضی کشاورزی منطقه نیز از 15030 هکتار به 20778 هکتار در سال 1406 افزایش می یابد. همچنین مساحت اراضی مرتعی در سال 1392، 17445 هکتار بوده که در نقشه مدل سازی شده به 12404 هکتار رسیده است. با توجه به نتایج جدول بندی افقی نقشه سال 1406 می توان بیان کرد که از مجموع کل مساحت منطقه، 49/53647 هکتار از اراضی بدون تغییر و 51/7912 هکتار از اراضی تغییر کاربری داده اند. همچنین بیشترین تخریب صورت گرفته در اراضی مرتعی با 90/5040 هکتار می باشد. نتایج این پیش بینی به رغم اختلاف نسبت به آنچه در آینده اتفاق خواهد افتاد، می تواند هشداری برای وضعیت کاربری ها در آینده باشد بنابراین در برنامه ریزی های آینده شهرستان بهبهان می تواند مورد توجه قرار گیرد.